Soru:
Fransız İhtilali'nin "eşitlik" ve "hukuk önünde herkesin eşit olması" ilkeleri, Mustafa Kemal'in aşağıdaki hangi devrimlerine/esaslarına ilham kaynağı olmuştur? Bu ilhamın somut örneklerini yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Fransız İhtilali'nin evrensel bir değeri olan "eşitlik" kavramının, Türk Devrimi'ndeki karşılıklarını bulmayı gerektirir.
- ➡️ 1. Adım: İlkenin Kökenini Tanımla: Fransız İhtilali, soyluların ve ruhban sınıfının ayrıcalıklarına son vererek, tüm vatandaşların kanun önünde eşit olduğu ilkesini getirmiştir.
- ➡️ 2. Adım: Osmanlı'daki Eşitsiz Durumu Tespit Et: Osmanlı toplumunda; cinsiyet, din ve mezhep temelinde önemli eşitsizlikler vardı. Örneğin, kadınların miras ve şahitlik gibi konularda hakları kısıtlıydı.
- ➡️ 3. Adım: Mustafa Kemal'in Eşitlik Anlayışını Geliştirmesi: Mustafa Kemal, modern bir toplum inşa etmek için tüm vatandaşların eşit haklara sahip olması gerektiğine inanıyordu. Fransız İhtilali'nin bu fikri, onun için bir referans noktası oldu.
- ➡️ 4. Adım: Somut Örnekleri Sırala: Bu ilham, aşağıdaki devrim ve uygulamalarla hayata geçirilmiştir:
- 1924 Anayasası: Tüm vatandaşların kanun önünde eşit olduğunu belirten madde.
- 1926 Türk Medeni Kanunu'nun kabulü: Bu kanunla kadın-erkek eşitliği sağlandı, çok eşlilik yasaklandı, kadınlara boşanma ve miras hakkı tanındı.
- Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı verilmesi (1930/1934): Siyasi alanda eşitliğin sağlanması.
- Tekke ve zaviyelerin kapatılması: Tarikat şeyhlerinin ayrıcalıklı konumuna son verilerek toplumsal eşitlik sağlandı.
✅ Sonuç olarak, Fransız İhtilali'nin eşitlik vurgusu, Mustafa Kemal'in hukuk ve toplumsal alanda yaptığı radikal reformların temel dayanaklarından birini oluşturmuştur.
