Soru:
Fransız İhtilali'nin getirdiği temel fikir akımlarından hangileri, Mustafa Kemal Atatürk'ün "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir." ilkesini benimsemesinde doğrudan etkili olmuştur? Bu fikirlerin Osmanlı Devleti'ndeki geleneksel yönetim anlayışından farkını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için önce Fransız İhtilali'nin temel fikirlerini, ardından bu fikirlerin Mustafa Kemal'in hangi ilkeleriyle örtüştüğünü analiz etmeliyiz.
- ➡️ Birinci Adım: Fransız İhtilali'nin getirdiği "Milliyetçilik", "Halk Egemenliği" ve "Ulusal İrade" kavramlarını tanımlayalım. Bu kavramlar, monarşik yapıya ve bir kişiye (krala) dayalı egemenlik anlayışına karşı çıkarak, yönetme yetkisinin millete ait olduğunu savunur.
- ➡️ İkinci Adım: Mustafa Kemal'in "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir." sözü, tam olarak bu halk egemenliği fikrini yansıtır. TBMM'nin açılması ve cumhuriyetin ilanı, bu fikrin somutlaşmış halidir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Osmanlı Devleti'ndeki geleneksel yönetim anlayışı ise egemenliğin "kayıtsız şartsız" padişahta olduğu monarşiye dayanıyordu. Fransız İhtilali'nin etkisiyle Mustafa Kemal, egemenlik anlayışını teokratik monarşiden, laik cumhuriyete taşımıştır.
✅ Sonuç olarak, Fransız İhtilali'nin halk egemenliği (ulusal irade) fikri, Mustafa Kemal'in cumhuriyetçilik ilkesinin ve egemenliğin millete ait olması düşüncesinin temel dayanak noktalarından biridir.
