Soru:
Fransız İhtilali'nin "akılcılık" ve "bilim" anlayışı, Mustafa Kemal'in eğitim ve kültür politikalarını şekillendirirken nasıl bir rol oynamıştır? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Fransız İhtilali, Aydınlanma Çağı'nın bir ürünü olarak aklı ve bilimi her şeyin üzerinde tutmuştur. Bu zihniyetin Mustafa Kemal'in eğitim vizyonuna etkisini inceleyelim.
- ➡️ 1. Adım: Fransız İhtilali'nin Akıl ve Bilim Vurgusu: İhtilal, kilisenin dogmatik düşünce sistemine karşı, deney ve gözleme dayanan pozitif bilimleri ve aklı rehber edinmiştir.
- ➡️ 2. Adım: Mustafa Kemal'in Osmanlı Eğitim Sistemindeki Sorunları Görmesi: Mustafa Kemal, Osmanlı'daki medrese eğitiminin çağın gerisinde kaldığını, ezbere dayandığını ve bilimsel gelişmelere kapalı olduğunu tespit etmişti.
- ➡️ 3. Adım: Yeni Bir Eğitim Felsefesi Geliştirmesi: Fransız İhtilali'nin aydınlanmacı ruhundan etkilenerek, Türkiye'nin kalkınması için "fikri hür, vicdanı hür, irfanı hır" nesiller yetiştirmenin gerekliliğine inandı. Eğitimi, dogmalardan arındırılmış, laik ve bilimsel temellere oturtmayı hedefledi.
- ➡️ 4. Adım: Somut Politikalar ve Uygulamalar: Bu etki şu şekilde somutlaşmıştır:
- Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924): Tüm eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanarak, laik ve bilimsel bir eğitim sistemi oluşturuldu.
- Medreselerin kapatılması: Dinî dogmalara dayalı eğitim kurumlarına son verildi.
- Üniversite Reformu (1933): İstanbul Üniversitesi bilimsel esaslara göre yeniden yapılandırıldı.
- "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" sözü: Bu, onun bilime verdiği değerin en net ifadesidir ve Fransız Aydınlanması'nın yansımasıdır.
✅ Sonuç olarak, Fransız İhtilali'nin akılcılık ve bilimsellik ilkeleri, Mustafa Kemal'in eğitim alanındaki tüm reformlarının temel felsefesini oluşturmuş ve Türkiye'yi çağdaş medeniyetler seviyesine çıkarma hedefinde kilit bir rol oynamıştır.
