Soru:
Fransız İhtilali'nin "laiklik" anlayışı ile Mustafa Kemal Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'nde uyguladığı laiklik modeli arasında nasıl bir ilişki ve fark vardır? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu karşılaştırmalı soruyu cevaplamak için her iki laiklik anlayışının tarihsel bağlamını ve uygulanış biçimini iyi bilmek gerekir.
- ➡️ Birinci Adım (Fransız Modeli): Fransız İhtilali'ndeki laiklik, Katolik Kilisesi'nin mutlak siyasi ve ekonomik gücüne bir tepki olarak doğmuştur. Daha çatışmacı ve din kurumunu devlet kontrolüne alma eğilimindedir.
- ➡️ İkinci Adım (Atatürk Modeli): Mustafa Kemal'in laiklik anlayışı ise, dinin devlet işlerinden ve hukuktan ayrılması üzerine kuruludur. Amacı, dini baskı altına almak değil, inanç özgürlüğünü güvence altına alırken, devletin ve toplumun akıl ve bilim temelinde modernleşmesini sağlamaktır.
- ➡️ Üçüncü Adım (İlişki ve Fark): Her iki model de din ve devlet işlerinin ayrılması konusunda ortak temele sahiptir. Ancak Mustafa Kemal, Fransız modelindeki sert çatışmacı tavrı yerine, daha ılımlı ve düzenleyici bir yaklaşım benimsemiştir. Örneğin, Diyanet İşleri Başkanlığı'nı kurarak dini hayatı tamamen bireysel alana bırakmak yerine, devlet çatısı altında düzenlemeyi tercih etmiştir.
✅ Sonuç olarak, Mustafa Kemal Fransız İhtilali'nden esinlendiği laiklik ilkesini, Türk toplumunun sosyolojik yapısına uyarlayarak daha farklı ve kendine özgü bir model haline getirmiştir.
