Soru:
Bir araştırmacı, İpek Yolu'nun Orta Çağ'daki ekonomik önemini araştırırken, bir seyyahın seyahatnamesindeki "Yol üzerindeki bir şehirde altından yapılma bir köprü gördüm." ifadesine rastlıyor. Araştırmacının bu bilgiyi değerlendirirken 5T aşamalarından hangisine özellikle dikkat etmesi gerekir? Bu aşamada neler yapmalıdır?
Çözüm:
💡 Bu soru, kaynak eleştirisinin önemini vurgulamakta ve özellikle Tenkit (Eleştiri) aşamasına odaklanmaktadır. Olağanüstü veya şüphe uyandıran bir iddia, bu aşamada titizlikle incelenmelidir.
- ➡️ Doğru Aşama: Araştırmacının özellikle dikkat etmesi gereken aşama Tenkit aşamasıdır.
- ➡️ Kaynak ve İçerik Tenkidi Yapma: Bu aşamada şu sorular sorulmalıdır:
- Kaynak Tenkidi: Seyyah kimdir? Güvenilir biri mi? Amacı abartılı hikayeler anlatarak şöhret kazanmak olabilir mi?
- İçerik Tenkidi: Altından bir köprü inşa etmek o dönemin teknolojisi ve ekonomisi için mümkün müdür? Başka kaynaklarda (arkeolojik bulgular, diğer seyyahların yazdıkları) bu köprüden bahsediliyor mu?
- ➡️ Çapraz Kontrol: Bu iddiayı doğrulayacak veya yanlışlayacak başka birincil kaynaklar araştırılır.
- ➡️ Mantık Süzgecinden Geçirme: İfadenin abartılı olma ihtimali yüksektir. Belki de köprünün süslemelerinde altın var olabilir veya bu bir metafor olarak kullanılmış olabilir.
✅ Sonuç olarak, araştırmacı bu bilgiyi olduğu gibi kabul etmek yerine, Tenkit aşamasında eleştirel bir sorgulama yaparak bilginin gerçeklik değerini ölçmelidir.
