Soru:
Bir araştırmacı, I. Dünya Savaşı hakkında yazılmış bir günlük bulur. Bu günlüğü incelerken aşağıdaki soruların hangisi/gangileri dış tenkit, hangisi/gangileri iç tenkit kapsamında değerlendirilir?
- A) Günlüğün kullanılan kağıdın ve mürekkebin dönemin özelliklerine uygun olup olmadığı
- B) Günlükte anlatılan bir savaş stratejisinin, o dönemin askeri imkanlarıyla gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği
- C) Yazarın, olayları aktarırken tarafsız olup olmadığı veya duygusal bir dil kullanıp kullanmadığı
- D) Günlüğün yazıldığı iddia edilen tarihten sonra basılan bir mürekkeple yazılıp yazılmadığı
Çözüm:
💡 Soruyu çözmek için her bir seçeneğin kaynağın hangi yönünü sorguladığına bakmalıyız.
- ➡️ A Seçeneği: Günlüğün fiziksel malzemesini (kağıt, mürekkep) ve dönemle uyumunu sorgular. Bu, kaynağın orijinalliği ve gerçekliği ile ilgilidir. ➡️ Dış Tenkit
- ➡️ B Seçeneği: Günlükteki bilginin içeriğinin, tarihsel bağlamda (askeri imkanlar) mümkün olup olmadığını sorgular. Bu, bilginin iç tutarlılığı ve mantıksal analizi ile ilgilidir. ➡️ İç Tenkit
- ➡️ C Seçeneği: Yazarın bakış açısını, önyargılarını ve bilgiyi sunuş şeklini analiz eder. Bu, içeriğin yorumlanması ve güvenilirliğinin değerlendirilmesidir. ➡️ İç Tenkit
- ➡️ D Seçeneği: Günlüğün fiziksel olarak sahte olup olmadığını (mürekkebin tarihi) test eder. Bu, kaynağın dış özelliklerine yönelik bir sorudur. ➡️ Dış Tenkit
✅ Sonuç: Dış Tenkit: A ve D | İç Tenkit: B ve C
