Soru:
Bir öğrenci, Osmanlı dönemine ait bir kanunnamenin el yazması bir kopyasını inceliyor. İncelemesi sırasında, metnin farklı zamanlarda farklı mürekkeplerle eklenmiş notlar ve düzeltmeler içerdiğini fark ediyor. Öğrenci, bu eklemelerin orijinal metne ait olup olmadığını, hangi tarihlerde kimler tarafından yapıldığını araştırıyor. Bu araştırma hangi tenkit türünün kapsamına girer?
Çözüm:
💡 Burada önemli olan, öğrencinin metnin "kendisine" ve "orijinal haline" odaklanmasıdır.
- ➡️ Dış Tenkit, bir belgenin fiziksel varlığı, orijinalliği, tarihlendirilmesi ve metinsel bütünlüğü ile ilgilenir. Bir belgeye sonradan yapılan eklemeler, tahrifalar veya değişiklikler bu tenkit ile tespit edilir.
- ➡️ İç Tenkit, belgenin içeriğinin anlamını ve güvenilirliğini analiz eder. Eklenen notların "ne anlama geldiği" veya "niye yanlış olduğu" iç tenkit konusuyken, bu notların "orijinal metne ait olup olmadığı" dış tenkit konusudur.
- ➡️ Bu örnekte öğrenci, metnin fiziksel özelliklerini (farklı mürekkepler, eklemeler) inceleyerek onun orijinal halini ve tarihsel süreçte geçirdiği değişiklikleri anlamaya çalışmaktadır. Bu, belgenin kendisinin otantisitesi ile ilgilidir.
✅ Sonuç olarak, bu araştırma, kaynağın fiziksel ve metinsel bütünlüğünü sorguladığı için Dış Tenkit kapsamına girer.
