İç tenkit ve dış tenkit arasındaki farklar

Aynı araştırmacı, mektubun dış tenkitini tamamladıktan ve mektubun gerçek bir 18. yüzyıl belgesi olduğunu doğruladıktan sonra, bu sefer mektupta anlatılan olayların doğruluğunu, yazarın olaylara taraf olup olmadığını, anlatımında abartı veya önyargı bulunup bulunmadığını araştırıyor. Bu ikinci aşamadaki çalışma hangi tenkit türüdür?

💡 Artık kaynağın "gerçek" olduğunu biliyoruz. Şimdi sıra, onun "ne kadar doğru ve güvenilir" olduğunu anlamakta.

• ➡️ Dış Tenkit, "Bu belge gerçek mi?" sorusuna cevap arar.
• ➡️ İç Tenkit ise, "Bu belge doğruyu söylüyor mu?" sorusuna cevap arar. Kaynağın içeriğinin güvenilirliği, yazarın niyeti, tarafgirliği, olayları aktarış biçimi ve iç çelişkiler bu tenkit ile analiz edilir.
• ➡️ Bu örnekte araştırmacı, mektubun içeriğini (anlatılan olayların doğruluğu, yazarın tarafgirliği, abartı) sorgulamaktadır. Bu, kaynağın gerçekliğinden sonraki aşamadır.

✅ Sonuç olarak, bu ikinci çalışma, kaynağın içeriğinin güvenilirliğini değerlendirdiği için İç Tenkit kapsamına girer.