Soru:
"Aşağı indim.", "Aşağıya baktım." ve "Aşağıdaki ev." cümlelerinde geçen "aşağı" kelimelerinin hangisi yer-yön zarfıdır? Nedenini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu örnekte aynı kökten gelen kelimelerin farklı görevlerini inceleyeceğiz. Anahtar kural: Yer-yön zarfları ek almaz.
- ➡️ 1. Cümle: "Aşağı indim."
- "Aşağı" kelimesi ek almamıştır.
- "İndim" fiilinin yönünü belirtmektedir. (Nereye indim? -> Aşağı)
- ✅ Bu bir yer-yön zarfıdır.
- ➡️ 2. Cümle: "Aşağıya baktım."
- "Aşağıya" kelimesi "-yA" yönelme hal eki almıştır.
- "Baktım" fiilinin yöneldiği ismi belirtmektedir. (Nereye baktım? -> Aşağıya [yere/kat'a])
- ❌ Bu bir isimdir.
- ➡️ 3. Cümle: "Aşağıdaki ev."
- "Aşağıdaki" kelimesi "-dA" bulunma hal eki ve "-ki" ilgi eki almıştır.
- Bir varlığı (ev) işaret etmektedir.
- ❌ Bu bir sıfattır.
✅ Sonuç olarak, sadece ek almadan kullanılan "Aşağı indim." cümlesindeki "aşağı" bir yer-yön zarfıdır.
