Soru:
"İleriye doğru bir adım at." cümlesindeki "ileriye" sözcüğünün türü nedir? Bu sözcük neden bir yer-yön zarfı değildir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bir sözcüğün yer-yön zarfı olabilmesi için temel kural, çekim eki almamış olmasıdır. Bu kural üzerinden gidelim.
- ➡️ 1. Adım: Kelimeyi Kök ve Eklerine Ayıralım: "ileriye" kelimesi, "ileri" köküne "-e" yönelme hal eki getirilerek oluşturulmuştur. Yani bir çekim eki almıştır.
- ➡️ 2. Adım: Görevini Belirleyelim: Bir çekim eki aldığı için bu kelime artık bir isim görevindedir. Cümlede "atmak" fiilinin yöneldiği yeri ("neye doğru? - ileriye doğru") belirterek dolaylı tümleç görevi üstlenmiştir.
- ➡️ 3. Adım: Yer-Yön Zarfı İle Karşılaştıralım: Eğer bu kelime "İleri bir adım at." şeklinde, ek almadan kullanılsaydı, o zaman "atmak" fiilinin yönünü belirten bir yer-yön zarfı olacaktı.
✅ Sonuç: "ileriye" sözcüğü, -e yönelme hal eki aldığı için bir isimdir ve dolaylı tümleçtir. Çekim eki aldığından dolayı bir yer-yön zarfı değildir.
