Soru:
"omzum" kelimesinde meydana gelen ses olaylarını adım adım gösteriniz.
Çözüm:
💡 Bu kelime, iyelik eki aldığı için ses olaylarına açıktır.
- ➡️ 1. Adım (Kök ve İlgi): Kelimenin kökü "omuz" ismidir. Buna 1. tekil kişi iyelik eki "-um" eklenmiştir.
- ➡️ 2. Adım (Ünsüz Yumuşaması): "omuz" kelimesi sert ünsüz "z" ile biter. Ünlü ile başlayan "-um" eki geldiğinde, kelime sonundaki sert ünsüz (z) yumuşayarak (y)'ye dönüşür. Yani omuz-um > omuy-um olur. Bu bir ünsüz yumuşaması (değişmesi) örneğidir.
- ➡️ 3. Adım (Ünlü Düşmesi - Hece Düşmesi): Ünsüz yumuşaması sonucu ortaya çıkan "omuyum" şekli, Türkçe söyleyiş kurallarına uygun değildir. "u" sesi dar ünlü olduğu için ve vurgusuz kaldığı için düşer. Yani omuy-um > omym olur. Bu bir ünlü düşmesi (hece düşmesi) örneğidir.
- ➡️ 4. Adım (Yazım ve Telaffuz): Ünlü düşmesi ve ünsüz yumuşaması sonucu oluşan "omym" şekli, yazı dilinde "omzum" olarak gösterilir. Ancak okunuşu "omzum" değil, "omzum" şeklinde değil, "omzm"e yakın bir şekildedir. Yumuşayan "y" sesi ile düşen "u" sesi yazıda gösterilmez.
✅ Sonuç: "omzum" kelimesinde ünsüz yumuşaması (z > y) ve ünlü düşmesi (u > Ø) olmak üzere iki farklı ses olayı bir arada gerçekleşmiştir.
