Soru:
İslam düşüncesinde siyasi ve itikadi mezheplerin ortaya çıkış sürecini etkileyen temel faktörler nelerdir? Aşağıdaki faktörlerden hangisi bu süreçte en belirleyici olmuştur? Nedenini açıklayınız.
- A) Coğrafi keşifler
- B) Hz. Muhammed'in vefatı sonrası yaşanan yönetim tartışmaları
- C) Bizans İmparatorluğu'nun etkisi
- D) Türk göçleri
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için İslam mezheplerinin doğuş zamanı ve bağlamını analiz etmemiz gerekir.
- ➡️ 1. Adım: İslam düşüncesinde mezheplerin ortaya çıkışı, genel olarak Hz. Muhammed'in vefatı (632) sonrası döneme dayanır.
- ➡️ 2. Adım: Hz. Muhammed'den sonra kimin lider (halife) olacağı meselesi, ilk ve en önemli siyasi ayrılığa (Şia'nın doğuşuna) zemin hazırlamıştır.
- ➡️ 3. Adım: Diğer seçeneklere baktığımızda; Coğrafi keşifler (A) 15. yüzyıl, Bizans'ın etkisi (C) daha çok Hıristiyan teolojisi ile ilişkili, Türk göçleri (D) ise daha sonraki dönemlerde gerçekleşmiştir. Bu nedenle mezheplerin ortaya çıkışında doğrudan belirleyici değillerdir.
✅ Doğru Cevap: B) Çünkü hem siyasi (Haricilik, Şia) hem de itikadi mezheplerin (Mürcie, Mutezile vb.) tartıştığı temel meselelerin çoğu (iman, büyük günah, hilafet) bu süreçle doğrudan bağlantılıdır.
