Soru: Depremlerin oluşumunda etkili olan levha hareketleri nelerdir? Bu hareketlerin deprem oluşumundaki rolünü açıklayınız.
Çözüm: Levha hareketleri üç ana tipte gerçekleşir:
- Yaklaşma (Çarpışma) Hareketi: İki levha birbirine yaklaşır ve çarpışır. Bu sırada levhalardan biri diğerinin altına dalar veya yükselir, büyük sürtünme ve gerilim oluşur. Bu gerilim aniden kırıldığında deprem meydana gelir. Örnek: Hindistan Levhası'nın Avrasya Levhası altına dalması.
- Uzaklaşma (Ayrılma) Hareketi: İki levha birbirinden uzaklaşır. Bu sırada magmanın yükselmesiyle yeni kabuk oluşur ve gerilim birikir. Bu gerilim kırıldığında deprem oluşur. Örnek: Atlantik Okyanusu'ndaki Orta Atlantik Sırtı.
- Yanal (Transform) Hareket: İki levha yan yana kayar. Bu kayma sırasında sürtünme nedeniyle gerilim birikir ve aniden kırılarak depreme yol açar. Örnek: Kaliforniya'daki San Andreas Fayı.
Tüm bu hareketler, levha sınırlarında gerilim birikmesine ve bu gerilimin aniden boşalmasıyla depremlerin oluşmasına neden olur.
