Deneysel olasılık, bir olayın gerçekleşme sıklığının yapılan deney sayısına oranıdır. Bu olasılık türünde gerçek veriler kullanılır ve teorik hesaplamalardan farklı olarak pratik sonuçlar elde edilir.
Bir olayın deneysel olasılığı şu şekilde hesaplanır:
\[ \text{Deneysel Olasılık} = \frac{\text{Olayın Gerçekleşme Sayısı}}{\text{Toplam Deney Sayısı}} \]
Bir zar 100 kez atılıyor ve 18 kez 6 geliyor. Buna göre 6 gelme olayının deneysel olasılığı nedir?
\[ \text{Deneysel Olasılık} = \frac{18}{100} = 0.18 \]
Yani, 6 gelme olasılığı %18'dir.
Not: Deneysel olasılık, özellikle gerçek hayat uygulamalarında (örn. hava durumu tahmini, kalite kontrol) sıkça kullanılır.
Soru 1: Bir zar 120 kez atılıyor ve 6 gelme olayı 18 kez gözlemleniyor. Bu deneye göre 6 gelme olayının deneysel olasılık değeri nedir?
a) 0.10
b) 0.15
c) 0.20
d) 0.25
e) 0.30
Cevap: b) 0.15
Çözüm: Deneysel olasılık = İstenen olayın gerçekleşme sayısı / Toplam deneme sayısı = 18/120 = 0.15
Soru 2: Bir sınıfta yapılan ankette 40 öğrenciden 12'sinin matematik dersini sevdiği belirleniyor. Buna göre rastgele seçilen bir öğrencinin matematik sevme deneysel olasılığı kaçtır?
a) 0.20
b) 0.25
c) 0.30
d) 0.35
e) 0.40
Cevap: c) 0.30
Çözüm: Deneysel olasılık = 12/40 = 0.30 (İstenen durum / Toplam örneklem)
Soru 3: Bir madeni para 200 kez atıldığında 92 kez yazı geliyor. Yazı gelme olayının teorik olasılığı 0.5 olduğuna göre, deneysel olasılık ile teorik olasılık arasındaki fark nedir?
a) 0.02
b) 0.04
c) 0.06
d) 0.08
e) 0.10
Cevap: b) 0.04
Çözüm: Deneysel olasılık = 92/200 = 0.46; Fark = |0.5 - 0.46| = 0.04
Soru 4: Bir fabrikada üretilen 500 üründen 25'i hatalı çıkıyor. Bu veriye dayanarak rastgele seçilen bir ürünün sağlam olma deneysel olasılığı nedir?
a) 0.90
b) 0.92
c) 0.94
d) 0.95
e) 0.96
Cevap: d) 0.95
Çözüm: Sağlam ürün sayısı = 500 - 25 = 475; Deneysel olasılık = 475/500 = 0.95
