"Yağmur yağarsa sokaklar ıslanır. Sokaklar ıslak. O halde yağmur yağmıştır."
Bu akıl yürütmedeki mantık hatası aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karmaşık soru
B) Yanlış ikilem
C) Doğrulamanın yanlışlanması
D) Sonucu reddetmenin yanlışlanması
Bu soru, mantık hatalarını anlamanıza yardımcı olacak güzel bir örnek! Şimdi adım adım bu akıl yürütmedeki hatayı bulalım:
- Öncelikle akıl yürütmeyi inceleyelim: Akıl yürütme şu şekilde ilerliyor:
- Eğer yağmur yağarsa, sokaklar ıslanır. (Genel bir kural)
- Sokaklar ıslak. (Gözlem)
- O halde yağmur yağmıştır. (Sonuç)
- Mantık hatasının ne olduğunu anlamaya çalışalım: Bu akıl yürütmede, sokakların ıslak olmasının tek nedeninin yağmur olduğu varsayılıyor. Ancak sokaklar başka nedenlerle de ıslanabilir. Örneğin, birisi hortumla su tutmuş olabilir veya su borusu patlamış olabilir.
- Şimdi seçenekleri değerlendirelim:
- A) Karmaşık soru: Bu seçenek, birden fazla soru içeren ve cevaplamayı zorlaştıran sorular için geçerlidir. Burada böyle bir durum yok.
- B) Yanlış ikilem: Bu seçenek, sadece iki seçenek sunulmasına rağmen başka seçeneklerin de olduğu durumlarda ortaya çıkar. Burada bir ikilem sunulmuyor.
- C) Doğrulamanın yanlışlanması: Bu, "Eğer P ise Q" şeklinde bir önermede, Q'nun doğru olmasının P'nin de doğru olduğunu varsaymaktır. Yani, "Yağmur yağarsa sokaklar ıslanır" önermesinde, sokakların ıslak olmasının yağmur yağdığını kanıtladığını düşünmek bu hatadır. Bu, sorudaki akıl yürütmeyle birebir örtüşüyor.
- D) Sonucu reddetmenin yanlışlanması: Bu, "Eğer P ise Q" şeklinde bir önermede, Q'nun yanlış olmasının P'nin de yanlış olduğunu varsaymaktır. Örneğin, sokaklar ıslak olmasaydı yağmur yağmadığı sonucuna varmak bu olurdu.
- Sonuç: Akıl yürütmedeki hata, sokakların ıslak olmasının yağmurun tek nedeni olduğunu varsaymaktır. Bu, "Doğrulamanın yanlışlanması" olarak adlandırılır.
Umarım bu açıklama, mantık hatalarını daha iyi anlamana yardımcı olmuştur. Mantık hatalarını tanımak, daha doğru ve eleştirel düşünmene katkı sağlayacaktır!
Cevap C seçeneğidir.
