Ses bilgisi test çöz Test 1

"Ankara'da yağmur yağınca her yer yemyeşil oluyor." cümlesinde kaç tane ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) olayı vardır?

A) 1
B) 2
C) 3
D) 4

Ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) konusunu hatırlayalım: Sert ünsüzlerden (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biriyle biten bir kelimeye, yumuşak ünsüzlerden (c, d, g) biriyle başlayan bir ek geldiğinde, ekin başındaki yumuşak ünsüz sertleşerek sert ünsüze dönüşür.

Şimdi cümlemizi inceleyelim: "Ankara'da yağmur yağınca her yer yemyeşil oluyor."

• "Ankara'da" kelimesinde bir ünsüz benzeşmesi vardır. Kelime "Ankara" ile bitiyor (a sesiyle bittiği için ünsüz benzeşmesi aranmaz). "-da" eki "Ankara" kelimesine eklenirken herhangi bir sertleşme olmamış. Bu kelimede ünsüz benzeşmesi yoktur.
• "yağınca" kelimesinde bir ünsüz benzeşmesi vardır. Kelime "yağın" kökünden gelir ve "-ca" eki almıştır. Burada "ğ" sesi düşmüş ve kelime "yağın-ca" iken "yağınca" şekline dönüşmüştür. Bu durum ünsüz benzeşmesi değildir, ünsüz düşmesidir.
• "yemyeşil" kelimesinde bir ünsüz benzeşmesi yoktur. Bu kelime bir birleşik sıfattır ve herhangi bir ses olayı içermez.

Şimdi de cümlede geçen kelimelerdeki ünsüz benzeşmelerini inceleyelim:

• "Ankara'da" kelimesinde "-da" eki "-ta" şeklinde sertleşmemiştir.
• "yağınca" kelimesinde herhangi bir sertleşme olayı yoktur.
• Cümlede başka incelenecek bir kelime kalmadı.

Ancak dikkat! "Ankara'da" kelimesindeki "-da" eki, "Ankara" kelimesinin son harfi olan sessiz harfle (a) bittiği için herhangi bir sertleşme olayı olmamıştır. Eğer kelime sert bir sessizle bitseydi, ek de sertleşecekti. Örneğin, "Ağaçta" kelimesinde olduğu gibi.

Cümlede iki tane ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) olayı vardır.

Cevap B seçeneğidir.