Soru:
Bir öğrenci, elindeki kayaç örneğinin organik tortul bir kayaç olduğunu düşünüyor. Bu kayaç, milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların kalıntılarından oluşmuş, içinde fosiller bulunduruyor ve asit damlatıldığında gaz kabarcıkları çıkarıyor.
Bu özelliklere sahip bir kayaç aşağıdakilerden hangisi olabilir?
- A) Konglomera
- B) Kiltaşı
- C) Kalker (Kireçtaşı)
- D) Çakıltaşı
Çözüm:
💡 Soruda verilen ipuçlarını tek tek değerlendirelim:
- ➡️ Organik Tortul Kayaç: Canlı kalıntılarından oluşur. Bu, C ve D seçeneklerini akla getirir (Kalker ve Kömür gibi).
- ➡️ Fosil Bulundurması: Fosiller en çok organik tortul kayaçlarda, özellikle de kalker (kireçtaşı) ve tebeşirde bulunur.
- ➡️ Asitle Tepkime (Gaz Çıkışı): Asit (genellikle HCl) damlatıldığında gaz (\(CO_2\)) çıkışı, kayaçtaki kalsiyum karbonat (\(CaCO_3\)) varlığını gösterir. Bu, kalkerin en ayırt edici özelliğidir.
- ➡️ Seçenekleri Eleme: Konglomera, kiltaşı ve çakıltaşı fiziksel (kırıntılı) tortul kayaçlardır. Genellikle fosil içermezler ve asit ile tepkimeye girmezler.
✅ Tüm bu özellikler, kayaç örneğinin Kalker (Kireçtaşı) (C) olduğunu gösterir.
