Soru:
Bir tortul kayaç örneğinde, iç içe geçmiş farklı boyutlarda çakıl ve kum taneleri gözlemlenmiştir. Bu taneler bir çimento maddesi ile birbirine bağlanmıştır. Bu tür bir kayaç için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Konglomera adı verilen bir kırıntılı tortul kayaçtır.
- B) Oluşumunda akarsuların taşıyıcı etkisi büyüktür.
- C) Gözenekli bir yapıya sahiptir ve bu nedenle su tutabilir.
- D) Kimyasal çökelme sonucu doğrudan oluşmuştur.
Çözüm:
💡 Soruda kayaç, çakıl ve kum gibi iri tanelerin bir çimento ile birleşmesiyle oluşmuş olarak tanımlanıyor. Önce bu kayaç türünü belirleyelim.
- ➡️ Adım 1 - Kayaç Tanımlama: Yuvarlak çakıl ve kum tanelerinin çimento ile birleşmesiyle oluşan kayaç, Konglomera'dır. Konglomera, kırıntılı tortul kayaçların iri taneli bir örneğidir. Bu nedenle A seçeneği doğrudur.
- ➡️ Adım 2 - Oluşum Sürecini Değerlendirme: Konglomera, tanelerin akarsular gibi etkenlerle taşınıp yuvarlaklaşması ve bir yerde birikmesiyle oluşur. Bu nedenle B seçeneği de doğrudur.
- ➡️ Adım 3 - Fiziksel Özellikleri: Konglomera, taneler arasında boşluklar (gözenekler) bulundurabilen gözenekli bir yapıya sahiptir ve bu boşluklar suyu tutabilir. Bu yüzden C seçeneği de doğrudur.
- ➡️ Adım 4 - Yanlış İfadeyi Bulma: Konglomera, fiziksel/mekanik süreçlerle (taşınma, birikme) oluşan bir kırıntılı tortul kayaçtır. Kimyasal çökelme ise suda erimiş haldeki maddelerin çökmesiyle (traverten, kayatuzu gibi) oluşur. Konglomera bu şekilde oluşmaz.
✅ Bu durumda, "Kimyasal çökelme sonucu doğrudan oluşmuştur" ifadesi konglomera için yanlış bir bilgidir. Doğru cevap D seçeneğidir.
