Soru:
Zitvatorok Antlaşması'nın hükümleri arasında aşağıdaki maddeler yer almıştır:
- Eski sınırlar (Kanuni dönemindeki gibi) korunacak.
- Avusturya, Osmanlı Devleti'ne bir kerelik savaş tazminatı ödeyecek.
- Osmanlı Padişahı ile Avusturya Arşidükü, hukuken eşit kabul edilecek.
Bu maddelerden hangisi veya hangileri, antlaşmanın "mütekabiliyet" ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? Nedenini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Soru, antlaşma maddelerini yorumlayarak "mütekabiliyet" ilkesini somutlaştırmamızı istiyor. Her maddeyi ayrı ayrı inceleyelim:
- ➡️ 1. Madde (Eski Sınırlar): Bu madde, toprak kazanımı olmaması anlamına gelir ve statükonun korunduğunu gösterir. Ancak, doğrudan "eşitlik" fikrini vurgulamaz. Bu nedenle mütekabiliyetle doğrudan ilişkili değildir.
- ➡️ 2. Madde (Savaş Tazminatı): Avusturya'nın tazminat ödemesi, Osmanlı'nın hala bir dereceye kadar üstünlüğünü gösterse de, bu geçici bir mali durumdur. Mütekabiliyetin kalıcı hukuki statü değişikliği ile ilgisi daha güçlüdür. Bu nedenle bu madde de doğrudan ilişkili sayılmaz.
- ➡️ 3. Madde (Hukuken Eşit Kabul Edilme): İşte bu madde, mütekabiliyet ilkesinin ta kendisidir! 💎 İki hükümdarın protokolde ve uluslararası hukuk önünde eşit sayılması, antlaşmanın en radikal ve sembolik yönüdür.
✅ Sonuç olarak, sadece üçüncü madde mütekabiliyet ilkesiyle doğrudan ilişkilidir çünkü iki devlet arasındaki güç ve statü dengesindeki köklü değişimi yansıtır.
