Soru:
Zitvatorok Antlaşması (1606) ile Osmanlı Devleti ve Avusturya Arşidüklüğü arasındaki ilişkilerde köklü bir değişim yaşanmıştır. Bu antlaşmanın en önemli sonuçlarından biri, taraflar arasında hangi yeni protokol ve hukuki statünün kabul edilmesidir? Bu durum, hangi kavramla ifade edilir?
Çözüm:
💡 Bu soru, antlaşmanın en temel ve devrimci hükmünü anlamaya yöneliktir. Adım adım ilerleyelim:
- ➡️ 1. Adım - Önceki Durum: Zitvatorok öncesinde, Osmanlı padişahı Avusturya arşidüküne karşı siyasi ve diplomatik üstünlüğe sahipti. Örneğin, padişah "imparator" (Kayser) unvanını kullanırken, Avusturya hükümdarı sadece "kral" (Kral) olarak tanınıyordu.
- ➡️ 2. Adım - Antlaşma Maddesi: Zitvatorok Antlaşması ile taraflar birbirlerini eşit seviyede kabul etmiştir. Osmanlı padişahı ile Avusturya arşidükü artık aynı hukuki statüye (imparator seviyesine) sahip olmuştur.
- ➡️ 3. Adım - Kavram: İki taraf arasında karşılıklılık esasına dayanan bu eşitlik durumu, mütekabiliyet kavramı ile açıklanır.
✅ Sonuç olarak, Zitvatorok Antlaşması'nın önemi, Osmanlı'nın Avusturya karşısındaki siyasi ve diplomatik üstünlüğünü kaybederek mütekabiliyet (karşılıklı eşitlik) ilkesini kabul etmesidir.
