Soru:
Zitvatorok Antlaşması (1606) ile Osmanlı Devleti ve Avusturya Arşidüklüğü arasındaki ilişkilerde köklü bir değişim yaşanmıştır. Bu antlaşmanın en önemli sonuçlarından biri, iki devletin birbirlerine olan protokol ve hukuki statüsünü yeniden tanımlamasıdır.
Bu bağlamda, Zitvatorok Antlaşması'nın getirdiği ve "eşitlik" ilkesini yansıtan temel kavram nedir? Bu kavramın antlaşma öncesi dönemden farkını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, antlaşmanın en temel ve devrimci hükmünü anlamamızı istiyor. Adım adım gidelim:
- ➡️ 1. Adım: Antlaşmanın Temel Ruhunu Anlama - Zitvatorok Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin mutlak üstünlüğünün sorgulandığı ve sona erdiği bir dönüm noktasıdır. Uzun süren savaşlar, Osmanlı'nın askeri ve siyasi gücünün mutlak olmadığını göstermiştir.
- ➡️ 2. Adım: Kavramı Tanımlama - Bu antlaşma ile birlikte, iki devlet arasındaki ilişkilerde mütekabiliyet (karşılıklılık) ilkesi resmen kabul edilmiştir.
- ➡️ 3. Adım: Farkı Açıklama - Antlaşma öncesinde, Osmanlı padişahı Avusturya kralına kıyasla siyasi ve diplomatik protokolde çok daha üstün bir konumdaydı. Örneğin, padişah "kayser" (imparator) olarak anılırken, Avusturya hükümdarı sadece "kral" olarak tanınıyordu. Zitvatorok ile birlikte, Avusturya arşidükü de artık "imparator" statüsünde kabul edilmiştir.
✅ Sonuç olarak, aranan kavram mütekabiliyet'tir. Bu, Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletleriyle ilişkilerinde eşitler arası bir diplomasi sürecine girdiğinin resmi ve sembolik başlangıcıdır.
