Soru:
18. yüzyılda Osmanlı Devleti, Avrupa devletleriyle olan ilişkilerinde denge politikası izlemeye başlamıştır. Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) bu bağlamda bir dönüm noktasıdır. Bu antlaşmanın Osmanlı tarihi açısından en önemli üç sonucunu yazınız.
Çözüm:
💡 Küçük Kaynarca, Osmanlı tarihinin en ağır şartlı antlaşmalarından biridir ve maddeleri çok yönlüdür.
- ➡️ Birinci Adım (Toprak ve Egemenlik Kaybı): Kırım Hanlığı bağımsız oldu. Bu, ileride Kırım'ın Rusya'ya bağlanmasının önünü açtı ve Osmanlı'nın halifelik gücü dışında bir Müslüman toprağı üzerindeki egemenliği fiilen sona erdi.
- ➡️ İkinci Adım (Kapitülasyonların Yaygınlaşması): Rusya, kapitülasyonlardan yararlanma hakkını elde etti. Ayrıca, Karadeniz'de serbestçe ticaret yapma ve boğazlardan geçiş hakkı kazandı. Bu, Karadeniz'in bir "Türk gölü" olma özelliğini kaybetmesi anlamına geliyordu.
- ➡️ Üçüncü Adım (Dini ve Siyasi Nüfuz): Rusya, Osmanlı tebaası Ortodoksların hamisi olduğunu iddia etme hakkını kazandı \( \text{(Protectorate)} \). Bu madde, Rusya'ya Osmanlı'nın iç işlerine sürekli müdahale etme fırsatı verdi.
✅ En önemli üç sonuç: 1) Kırım'ın kaybı ile Müslüman bir eyaletin elden çıkması. 2) Rusya'nın Karadeniz'de güç haline gelmesi. 3) Rusya'ya Ortodoksları himaye hakkının verilmesiyle, Osmanlı iç işlerine müdahale kapısının aralanmasıdır.
