Soru:
1838 tarihli Balta Limanı Ticaret Antlaşması, Sanayi İnkılabı'nın Osmanlı üzerindeki etkilerini hızlandıran önemli bir adımdır. Bu antlaşmanın Osmanlı ekonomisine getirdiği üç temel değişikliği yazınız.
Çözüm:
💡 Balta Limanı Antlaşması, Osmanlı'nın ekonomik olarak Avrupa'ya nasıl entegre edildiğinin resmi belgesidir. Maddelerini ve etkilerini analiz edelim.
- ➡️ Birinci Adım: Antlaşmanın en çarpıcı maddelerinden biri, İngiliz tüccarlara uygulanan iç gümrük resminin (yüzde 8) kaldırılmasıdır. Yerli tüccarlar ise bu resmi ödemeye devam etti.
- ➡️ İkinci Adım: İngiliz mallarına uygulanan ithalat vergisi yüzde 5'e, ihracat vergisi ise yüzde 12'ye düşürüldü. Bu, İngiliz mallarını Osmanlı pazarında daha ucuz, Osmanlı hammaddelerini ise İngiltere'de daha pahalı hale getirdi.
- ➡️ Üçüncü Adım: İngiliz tüccarlara "kapitülasyonlar" çerçevesinde geniş ticari ayrıcalıklar tanındı ve bu haklar diğer Avrupa devletlerine de en fazla kayrılan ulus statüsüyle yaygınlaştı.
✅ Sonuç: Bu antlaşma ile;
- 1. Yerli tüccar, kendi ülkesinde yabancı tüccara karşı korumasız kaldı.
- 2. Osmanlı, Avrupa'nın serbest pazarı ve hammadde kaynağı haline geldi.
- 3. Yerli sanayi, korumasız bir şekilde Avrupa rekabetiyle karşı karşıya kaldı ve çöküş süreci hızlandı.
