Soru:
1838 Baltalimanı Ticaret Antlaşması'nın Osmanlı ekonomisi üzerindeki etkilerini, Sanayi İnkılabı bağlamında değerlendiriniz. Bu antlaşma, Osmanlı'yı nasıl bir ekonomik konuma sokmuştur?
Çözüm:
💡 Baltalimanı Antlaşması, Sanayi İnkılabı'nın Osmanlı üzerindeki etkilerini somutlaştıran en önemli olaylardan biridir. Çözümümüzü adımlara bölelim.
- ➡️ Birinci Adım: Antlaşmanın temel maddelerini hatırlayalım: İngiliz tüccarlara iç gümrük vergilerinde (%8 gibi) büyük indirimler getirildi ve İngiliz mallarına uygulanan iç gümrük kaldırıldı.
- ➡️ İkinci Adım: Bu durum, Sanayi İnkılabı sayesinde zaten ucuz olan İngiliz mallarını Osmanlı pazarlarında neredeyse rakipsiz hale getirdi. Yerli üretici, hem teknolojik hem de maliyet açısından bu rekabete dayanamadı.
- ➡️ Üçüncü Adım: Osmanlı hammaddelerinin İngiltere'ye ihracı kolaylaştı. Bu, Osmanlı ekonomisinin yapısını değiştirerek onu hammadde ihraç eden, mamul madde ithal eden bir ülke konumuna soktu. Yani, Osmanlı ekonomisi yarı-sömürge statüsüne doğru kaydı.
- ➡️ Dördüncü Adım: Antlaşma, daha sonra diğer Avrupa devletlerine de (en ziyade ülke kaydıyla) uygulandı. Bu, Osmanlı'nın tüm Avrupa sanayisinin açık pazarı haline gelmesi anlamına geldi.
✅ Sonuç: Baltalimanı Antlaşması, Sanayi İnkılabı'nın yarattığı pazar arayışının Osmanlı üzerindeki en somut yansımasıdır. Osmanlı'nın siyasi varlığı devam etse de, ekonomik bağımsızlığını büyük ölçüde kaybetmesine ve dışa bağımlı hale gelmesine neden olmuştur.
