Soru:
Osmanlı Devleti, Sanayi İnkılabı sonrası hızlanan sömürgecilik yarışında neden "sömürgeci" bir güç olamadı ve aksine "hedef" haline geldi? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu sorunun cevabını bulmak için Osmanlı Devleti'nin Sanayi İnkılabı'na ayak uyduramamasının nedenlerini ve Avrupalı güçlerin hedeflerini analiz etmeliyiz.
- ➡️ Birinci Adım: Sanayi İnkılabı'nın temelini oluşturan buhar gücü, makineleşme ve sermaye birikimi Osmanlı'da gerçekleşmemişti. Osmanlı sanayisi hala el tezgahları ve küçük atölyelere (loncalara) dayanıyordu.
- ➡️ İkinci Adım: Coğrafi Keşifler'den itibaren dünya ticaret yollarının yön değiştirmesi ve Kapitülasyonlar, Osmanlı ekonomisini zayıflatmış, sanayileşmek için gerekli sermayenin oluşmasını engellemişti.
- ➡️ Üçüncü Adım: Avrupalı devletler ise sanayileri için gerekli olan ham madde (örneğin, Mısır'dan pamuk) ve yeni pazarlar arıyordu. Osmanlı toprakları bu iki kaynağı da barındırıyordu.
- ➡️ Dördüncü Adım: Tüm bu sebeplerle, sanayileşemeyen Osmanlı Devleti, güçlü donanmalara ve sermayeye sahip Avrupa karşısında sömürgeci olamadı. Aksine, zenginlikleri ve stratejik konumu nedeniyle Avrupa'nın "Hasta Adam" olarak tanımladığı ve paylaşım planları yaptığı bir hedef haline geldi.
✅ Sonuç: Sanayi İnkılabı'na ayak uyduramayan Osmanlı, ekonomik ve askeri olarak gerilemiş, bu da onu sömürgeciliğin hedefi haline getirmiştir.
