Soru:
Aşağıdaki senaryoların hangisi yapısal (zorunlu) hareketlilik kapsamında değerlendirilir? Nedenini açıklayınız.
- A) Bir inşaat işçisinin, deneyim kazanıp ustabaşı olması.
- B) Sanayi Devrimi sırasında, tarım sektöründeki birçok kişinin fabrikalarda işçi olarak çalışmaya başlaması.
- C) Bir öğretmenin, aynı derecedeki başka bir okula tayin olması.
- D) Bir bireyin, miras yoluyla büyük bir servet edinerek üst sınıfa geçmesi.
Çözüm:
💡 Yapısal hareketlilik, bireysel çabalardan ziyade, toplumun yapısındaki değişikliklerden (teknolojik gelişmeler, ekonomik dönüşümler vb.) kaynaklanır ve genellikle kitleseldir.
- ➡️ Birinci Adım: Seçenekleri tek tek inceleyelim. A seçeneği, bireysel çaba ve kariyer gelişimine dayalı bir dikey hareketliliktir.
- ➡️ İkinci Adım: B seçeneği, Sanayi Devrimi gibi köklü bir toplumsal ve ekonomik dönüşümün sonucudur. Tarım sektörünün küçülmesi ve sanayileşme, kitlesel bir işgücü hareketliliğine neden olmuştur. Bu, bireylerin tercihinden çok, zorunlu bir değişimdir.
- ➡️ Üçüncü Adım: C seçeneği, statüde bir değişiklik olmadan gerçekleştiği için tipik bir yatay hareketliliktir.
- ➡️ Dördüncü Adım: D seçeneği ise dikey hareketliliktir ancak yapısal değil, fırsat eşitsizliği ve şans gibi faktörlere bağlıdır.
✅ Sonuç olarak, toplumun yapısındaki değişimden kaynaklanan kitlesel hareketlilik B seçeneğinde verilmiştir.
