Soru:
Musul Sorunu'nun Türkiye aleyhine sonuçlanmasında aşağıdaki gelişmelerden hangisinin daha etkili olduğu söylenebilir?
- A) İngiltere'nin bölgedeki askeri ve siyasi gücü
- B) Şeyh Sait İsyanı'nın çıkması
- C) Milletler Cemiyeti'nin yapısının İngiliz yanlısı olması
- D) Türkiye'nin Sovyetler Birliği ile yakınlaşması
Çözüm:
💡 Bu soru, olayların neden-sonuç ilişkisi içinde değerlendirilmesini gerektirir. Seçenekleri tek tek inceleyelim:
- ➡️ A Seçeneği: İngiltere'nin gücü elbette önemli bir faktördü. Ancak Türkiye, askeri bir operasyonla Musul'u almayı ciddi şekilde değerlendiriyordu.
- ➡️ B Seçeneği: Şeyh Sait İsyanı (13 Şubat 1925) Türkiye'yi hem içeride zor durumda bırakmış hem de Musul'a askeri müdahale yapma ihtimalini büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır. Bu durum, Türkiye'nin uluslararası pazarlık gücünü ciddi şekilde zayıflatmış ve İngiltere'ye "Türkiye bölgede istikrarı sağlayamaz" argümanını sunma fırsatı vermiştir. Bu, doğrudan ve ani bir etki yaratmıştır.
- ➡️ C Seçeneği: Milletler Cemiyeti'nin yapısı sorunun çözümünü zorlaştıran bir unsurdur ancak tek başına belirleyici değildir.
- ➡️ D Seçeneği: Sovyetler Birliği ile ilişkiler, bu süreçte doğrudan bir etkiye sahip değildi.
✅ Sonuç olarak, askeri harekât şansını ortadan kaldırarak Türkiye'nin elini zayıflatan ve İngiltere'ye büyük bir diplomatik avantaj sağlayan Şeyh Sait İsyanı (B Seçeneği) en etkili gelişme olarak kabul edilir.
