Soru:
Anayasa'nın 56. maddesine göre, "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir." Bu düzenleme, temel hakların "sınırlanması" ve "kötüye kullanılmaması" ile ilgili aşağıdaki ilkelerden hangisiyle doğrudan ilişkilidir?
- A) Ölçülülük İlkesi
- B) Eşitlik İlkesi
- C) Hakkın Kötüye Kullanılmaması İlkesi
- D) Demokratik Toplum Düzeni Gerekleri
- E) Laiklik İlkesi
Çözüm:
💡 Soru, bir hakkın kullanılırken başkalarının haklarına ve topluma karşı sorumluluğu vurgulamaktadır.
- ➡️ Seçeneklerdeki ilkeleri hatırlayalım: Ölçülülük, bir hakkın sınırlanmasında araç ile amaç arasında dengenin gözetilmesidir. Eşitlik, herkesin kanun önünde aynı durumda olmasıdır. Hakkın kötüye kullanılmaması ise, bir hakkın başkalarının haklarını ihlal edecek veya kamu yararını zedeleyecek şekilde kullanılamayacağını ifade eder.
- ➡️ Madde metninde, çevre hakkının korunmasının sadece devletin değil, aynı zamanda vatandaşların da ödevi olduğu belirtilmiştir. Bu, bireyin sahip olduğu "çevrede yaşama hakkı"nı kullanırken, aynı çevreyi kirletmeme gibi bir sorumluluğu da bulunduğunu gösterir.
- ➡️ Örneğin, bir fabrika sahibinin mülkiyet hakkını ve çalışma hürriyetini kullanırken, çevreyi kirleterek başkalarının çevrede yaşama hakkını ihlal etmesi, hakkın kötüye kullanılması anlamına gelir. Madde, bu tür bir kötüye kullanımı önlemeyi hedefler.
✅ Bu nedenle, "devletin ve vatandaşların ödevi" vurgusu, hakkın toplumsal sorumlulukla kullanılması gerektiğini gösterdiği için doğru cevap C) Hakkın Kötüye Kullanılmaması İlkesi'dir.
