Soru:
1982 Anayasası'nın "Temel Haklar ve Ödevler" başlıklı İkinci Kısmı'nda düzenlenen aşağıdaki yükümlülüklerden hangisi, doğrudan bir "negatif statü hakkı"nın (koruyucu hak) varlığı için vatandaştan beklenen temel bir ödevdir?
- A) Askeralma
- B) Oy kullanma
- C) Kanunlara uymak
- D) Vergi vermek
- E) İlköğretim görmek
Çözüm:
💡 Bu soruda, negatif statü hakları (devletin karışmaması gereken alanlar) ile doğrudan ilişkili olan ödevi bulmamız gerekiyor. Negatif statü hakları, bireyin devletten uzak durmasını istediği özgürlük alanlarıdır (kişi dokunulmazlığı, din vicdan özgürlüğü gibi).
- ➡️ Birinci adım: Negatif statü haklarının temel prensibi, bireylerin birbirlerinin bu haklarına saygı göstermesidir. Yani "senin özgürlüğün, başkasının özgürlüğünün başladığı yerde biter" ilkesi geçerlidir.
- ➡️ İkinci adım: Bu ilkeyi hayata geçiren ve toplum düzenini sağlayan en genel ödev, kanunlara uymak ödevidir. Kanunlara uymak, her bireyin diğer bireylerin temel hak ve hürriyetlerine zarar vermemesini, yani onların negatif statü haklarını ihlal etmemesini gerektirir.
- ➡️ Üçüncü adım: Diğer seçeneklere bakalım. Askeralma (A) ve vergi vermek (D) pozitif statü hakları (isteme hakları) için kaynak oluşturan ödevlerdir. Oy kullanma (B) bir katılma hakkıdır (aktif statü hakkı). İlköğretim görmek (E) ise hem bir hak hem de bir ödev olmakla birlikte, bir sosyal haktır.
✅ Sonuç olarak, başkalarının negatif statü haklarına saygı göstermenin ve toplumsal düzeni sağlamanın genel çerçevesi C) Kanunlara uymak ödevidir.
