Soru:
1982 Anayasası'nda "Vatandaşlık ödevi" ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Her Türk vatandaşı, nüfus kütüğüne kaydolma ödevine tabidir.
- B) Vatan hizmeti, her Türk'ün hakkı ve ödevidir.
- C) Vergi ödevi, sadece gelir sahibi olan vatandaşlar için geçerlidir.
- D) Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı, vatandaşların yönetime katılma ödevlerindendir.
- E) İlköğretim, hem bir hak hem de vatandaşlar için bir ödev olarak düzenlenmiştir.
Çözüm:
💡 Bu soruda, Anayasa'da düzenlenen "ödev"lerin kapsamını iyi bilmek gerekiyor. Yanlış olan ifadeyi bulacağız.
- ➡️ Seçenekleri tek tek Anayasa maddeleri ile kontrol edelim:
- ➡️ A Seçeneği: Madde 67, "Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma haklarının kullanılması nüfus kütüğüne kayıtlı olmaya bağlıdır." Bu, dolaylı olarak bir kayıt ödevi getirir. Doğru.
- ➡️ B Seçeneği: Madde 72, "Vatan hizmeti, her Türk'ün hakkı ve ödevidir." ifadesini aynen kullanır. Doğru.
- ➡️ C Seçeneği: Madde 73, "Vergi ödevi"ni düzenler ve "Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür." der. "Sadece gelir sahibi olanlar" ifadesi yanlıştır, çünkü mali gücü olmayan da (örneğin dar gelirli) dolaylı vergiler yoluyla bu ödevi yerine getirir veya ödevin kapsamı dışında bırakılabilir. Bu ifade kesin ve kısıtlayıcı olduğu için Yanlış.
- ➡️ D Seçeneği: Dilekçe hakkı (m.74) bir siyasi haktır ve vatandaşların yönetimi denetleme ve katılma araçlarındandır. Hak olması, aynı zamanda demokratik katılımın bir gereği (ödevi) olarak da görülebilir. Doğru sayılır.
- ➡️ E Seçeneği: Madde 42'de ilköğretimin zorunlu olduğu belirtilir, bu da onu bir ödev haline getirir. Doğru.
✅ Bu analize göre, yanlış ifadeyi içeren seçenek C) Vergi ödevi, sadece gelir sahibi olan vatandaşlar için geçerlidir'dir.
