Öğrenilmiş çaresizlik nedir (Seligman)

Matematik dersinde sürekli düşük not alan ve bu konuda ailesinden veya öğretmeninden yeterli desteği göremeyen bir öğrenci, zamanla "Ben zaten matematikte başarısızım, çalışsam da bir şey değişmez." düşüncesi geliştirir ve ders çalışmayı tamamen bırakır. Bu öğrencinin durumu, Seligman'ın ortaya koyduğu hangi kavramla ilişkilidir?

💡 Bu senaryo, öğrenilmiş çaresizliğin günlük yaşamdaki ve eğitim ortamındaki tipik bir yansımasıdır. Çözümü adımlara ayıralım:

• ➡️ Birinci Adım: Öğrenci, matematikle ilgili tekrarlayan başarısızlık deneyimleri yaşamıştır (\(Not_{matematik} \approx Düşük\)).
• ➡️ İkinci Adım: Bu deneyimler, çabanın sonucu değiştirmediği (\(Çaba \nRightarrow Başarı\)) yönünde bir inanç oluşturmuştur.
• ➡️ Üçüncü Adım: Oluşan bu çaresizlik inancı, öğrencinin motivasyonunu düşürmüş ve sonunda problemi çözmek için çabalamayı tamamen bırakmasına neden olmuştur.

✅ Öğrenci, geçmişteki kontrol edemediği olumsuz durumlar nedeniyle, aslında kontrol edebileceği yeni durumlarda (çalışarak notunu yükseltmek) bile çaba göstermekten vazgeçmiştir. Bu durum öğrenilmiş çaresizliktir.