Soru:
"Bir işe başladığımda ilk denememde başarısız olursam, o işi bir daha denemem." diyen bir bireyin bu ifadesi, öğrenilmiş çaresizlik ile ilgili aşağıdakilerden hangisini en iyi gösterir?
- A) Öğrenmenin genellenmesi
- B) Olumsuz pekiştirme
- C) Motivasyon kaybı
- D) Kendini gerçekleştiren kehanet
- E) Davranışta ısrarcı olma
Çözüm:
💡 Bu soru, öğrenilmiş çaresizliğin davranışsal ve duyuşsal sonuçlarını anlamamızı istiyor. İfadeyi analiz edelim:
- ➡️ Birinci Adım: Birey, bir işte başarısız olma deneyimi yaşamıştır. Bu onun için kontrol edemediği olumsuz bir durumdur.
- ➡️ İkinci Adım: Bu tek deneyim, onun "bir daha denemem" kararı almasına neden olmuştur. Burada temel problem, bireyin denemekten vazgeçmesi, yani çaba gösterme davranışını sonlandırmasıdır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Öğrenilmiş çaresizliğin en belirgin sonuçlarından biri, bireyin motivasyonunun düşmesi ve yeni çözüm yolları arama konusunda isteksiz hale gelmesidir. "Denememek" bir eylem değil, bir eylemsizlik halidir ve bu da motivasyon kaybının doğrudan bir göstergesidir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Diğer seçeneklere bakalım: (A) Genelleme, benzer durumlarda da aynı tepkiyi vermektir. Burada sadece "o iş" için bahsediliyor. (B) Pekiştirme, davranışın gelecekteki sıklığını etkiler. (D) Kendini gerçekleştiren kehanet, bir inancın sonucu gerçekleştirmesidir ve burada bir sonuçtan bahsedilmiyor. (E) Israrcı olma, tam tersi bir durumu ifade eder.
✅ Bireyin çaba gösterme isteğini ve enerjisini kaybetmesi, öğrenilmiş çaresizliğin temel bileşenlerinden olan motivasyon kaybına işaret eder. Doğru cevap C'dir.
