Soru:
Martin Seligman'ın köpeklerle yaptığı klasik deneyde, bir grup köpek öncelikle kaçamayacakları elektrik şoklarına maruz bırakılmıştır. Daha sonra bu köpekler, içinden kolaylıkla kaçabilecekleri bir kutuya konulmuş ve tekrar şok verilmiştir. Bu köpeklerin büyük çoğunluğunun kaçmak için herhangi bir çaba göstermediği gözlemlenmiştir.
Bu durum, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle en iyi açıklanır?
- A) Klasik koşullanma
- B) Edimsel koşullanma
- C) Öğrenilmiş çaresizlik
- D) Sosyal öğrenme
- E) Gizil öğrenme
Çözüm:
💡 Bu soruda, köpeklerin ilk aşamada kontrol edemedikleri bir olay (şok) karşısında, ikinci aşamada çözüm olsa dahi çaba göstermemesi anlatılmaktadır.
- ➡️ İlk adım: Köpekler, birinci durumda ne yaparlarsa yapsınlar şoktan kurtulamadılar. Bu, onlarda davranışları ile sonuç arasında bir bağ olmadığı inancını (çaresizlik) oluşturdu.
- ➡️ İkinci adım: İkinci durumda (kaçışın mümkün olduğu kutu) aslında çözüm vardı, ancak köpekler daha önceki deneyimlerinden ötürü çabanın işe yaramayacağını "öğrenmişlerdi".
- ➡️ Üçüncü adım: Bu, Martin Seligman'ın tanımladığı "Öğrenilmiş Çaresizlik" kavramının tam karşılığıdır. Birey, geçmişte kontrol edemediği olumsuz olaylar nedeniyle, gelecekteki olumsuzlukları değiştirebileceği durumlarda bile çaba göstermekten vazgeçer.
✅ Doğru cevap C) Öğrenilmiş çaresizlik'tir.
