Soru:
Tarihçi Ahmet, Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselme dönemine ait yeni birincil kaynaklar (orijinal padişah fermanları, el yazması vekayinameler) keşfetmiştir. Bu kaynakları kullanarak yeni bir araştırma yapmak isteyen Ahmet, aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanırsa tarih biliminin "nesnellik" ilkesine daha uygun hareket etmiş olur?
- A) Keşfettiği belgeleri, önceden savunduğu tezi doğrulayacak şekilde yorumlamak.
- B) Belgeleri, dönemin koşulları içinde ve tarafsız bir gözle analiz edip, farklı kaynaklarla karşılaştırmak.
- C) Sadece kendi bulduğu kaynaklara dayanarak, önceki tüm tarihçilerin yanıldığını iddia etmek.
- D) Belgelerin sadece görsel olarak etkileyici kısımlarını yayınlayıp, metin analizi yapmamak.
Çözüm:
💡 Bu soruda tarih biliminin en temel ilkelerinden biri olan nesnellik (objektiflik) sorgulanmaktadır. Doğru cevabı bulmak için her bir seçeneği adım adım inceleyelim.
- ➡️ A Seçeneği: Burada tarihçi, önyargılı bir şekilde hareket etmekte ve belgeleri kendi tezine uydurmaya çalışmaktadır. Bu, bilimsel nesnelliğe tamamen terstir. ❌
- ➡️ B Seçeneği: Tarihçi, belgeleri olduğu gibi, dönemin şartlarını göz önünde bulundurarak ve farklı kaynaklarla doğrulayarak (kritik etme yöntemi) analiz etmektedir. Bu, tarafsızlığı ve nesnelliği sağlamanın en doğru yoludur. ✅
- ➡️ C Seçeneği: Bu yaklaşım, tarihsel sürekliliği ve birikimi reddeden, kendini merkeze alan bir tutumdur. Bilimsel eleştiri ve diyaloğa kapalıdır. ❌
- ➡️ D Seçeneği: Kaynağın bütününü değil de sadece bir kısmını ele almak, eksik ve yanıltıcı sonuçlara yol açar. Bu da nesnellikten uzaktır. ❌
✅ Sonuç olarak, tarih biliminde nesnellik; önyargısız, eleştirel ve karşılaştırmalı bir çalışma ile sağlanır. Doğru cevap B seçeneğidir.
