Kurallı birleşik fiillerin yazımı (ebilmek, ivermek)

Örnek 10 / 12
Soru:

"O kadar yorulmuştu ki, koltuğa oturur oturmaz uyu_____." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Nedenini açıklayınız.

  • A) iverdi
  • B) yiverdi
  • C) ivermiş
  • D) yivermiş
Çözüm:

💡 Burada kullanılacak yardımcı fiil "ivermek"tir. "ivermek", asıl fiile "çabukluk, tezlik" anlamı katar ve her zaman bitişik yazılır. Ünsüzle biten bir fiile eklendiğinde araya kaynaştırma harfi "-y-" girer.

  • ➡️ Asıl fiil: "uyu-" (Ünlü ile bitiyor)
  • ➡️ "ivermek" eklenecek. Ünlü ile bittiği için kaynaştırma harfi "-y-" kullanılır.
  • ➡️ Doğru yazım: uyu + y + iverdi = uyuyiverdi

✅ Seçenekler arasında "uyuyiverdi" yazılışı bulunmamaktadır. Ancak "uyu-" fiiline doğrudan "iverdi" getirilirse "uyuiverdi" olur ki bu Türkçe ses uyumuna aykırıdır. Doğru kullanım "y" kaynaştırma harfi ile olmalıdır. Seçeneklerde bu B şıkkında "yiverdi" olarak verilmiştir. Cevap: B ("uyuyiverdi" fiilinin doğru parçası)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12