Soru:
"Anla-(ebilmek)" fiilini olumsuz yapınız ve yazılışını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Kurallı birleşik fiillerin olumsuzu yapılırken, olumsuzluk eki -me/-ma asıl fiile eklenir, daha sonra yardımcı fiil gelir.
- ➡️ İlk adım: Asıl fiil "anla-" dır. Bunun olumsuzu "anlama-" şeklindedir.
- ➡️ İkinci adım: Şimdi yardımcı fiilimiz -ebilmek'i ekleyeceğiz. "Anlama-" fiili ünlü (a) ile bittiği için araya "y" kaynaştırma harfi girer.
- ➡️ Üçüncü adım: Birleştirme işlemini yapalım: anlama- + -y- + -ebil- = anlayamabilmek. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, "anlama-" fiilindeki "a" ünlüsünün kaynaştırma "y" sinden sonra düşme olmamasıdır. Ancak, "anlama-y-abil-" söylenişi zor olduğu için dilde "anlayamaz" şeklinde bir dönüşüm olur, fakat burada "anlayamabilmek" doğru bir şekilde yazılır. Fakat pratikte "anlayamamak" daha yaygın kullanılır, ancak bu "anlama-y-abil-" in doğru yazılışıdır. Daha net ifade: anlama-y-abil- → anlayamabil-. Cümle: "Onun dilinden hiçbir şey anlayamadım." Burada "anlayamadım" aslında "anlama-y-abil-di-m" in doğru yazılışıdır.
✅ Sonuç: "Anla-(ebilmek)" fiilinin olumsuzu ve doğru yazılışı: anlayamamak şeklindedir. Cümle: "Bu karmaşık konuyu tek başıma anlayamayabilirim."
