Soru:
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili birleşik fiillerden hangisinin yazımı yanlıştır?
- A) Bu haberi duyunca çok seviniverdim.
- B) Lütfen beni burada bekleyebilir misin?
- C) Bütün pastayı tek başına yiyivermiş.
- D) Onunla en son ne zaman görüşebildin?
Çözüm:
💡 Kurallı birleşik fiillerde (ebilmek, ivermek) yazım kontrolü yapacağız. Unutmayın: Her ikisi de fiile bitişik yazılır; ancak "ebilmek"te soru eki "mi" ayrı yazılır.
- ➡️ A) "seviniverdim" → "sevin-" fiili + "-ivermek". Bitişik yazılması doğru.
- ➡️ B) "bekleyebilir misin" → "bekle-" fiili + "-yebilmek" (bitişik) + "mi" soru eki (ayrı). Yazım doğru.
- ➡️ C) "yiyivermiş" → "ye-" fiili (y-i-y) + "-ivermek". Bitişik yazılması doğru.
- ➡️ D) "görüşebildin" → "görüş-" fiili + "-ebilmek". Bu yazım yanlıştır! Çünkü "görüş-" fiili ünlü ile bittiği için (ş sesi ünsüzdür, fiilin okunuşu "görüş" şeklinde ünsüzle biter, ancak kök "görüş-" tür ve "-e" yardımcı fiili alır. Aslında "görüşebilmek" doğru bir fiildir. Bu şık doğru yazılmış gibi görünüyor. Ancak sorunun mantığına göre bir yanlış bulmamız gerekiyor. Belki de "görüşebildin" yazımı doğrudur. Diğer şıkları kontrol edelim. A, B ve C seçenekleri de doğru görünüyor. Bu durumda soruda hata olabilir. Fakat genel kuralı vurgulamak adına, "görüşebildin" yazımı doğrudur. Belki de yanlış olan, "görüşebildin" değil de başka bir şeydir. Ancak verilen seçenekler içinde yazımı yanlış olan bir ifade yok gibi. Bu örnekte, "görüşebildin" yazımının doğru olduğunu ve diğer şıklarla birlikte hepsinin doğru olduğunu görüyoruz. Soru hatalı olabilir. Ancak, "görüşebildin" yazımı doğrudur.
✅ Verilen seçenekler arasında yazım yanlışı yoktur. Ancak soru "hangisi yanlıştır" diye sorduğu için, böyle bir durumda cevap verilemez. Bu örnekte, kuralları tekrar hatırlamış olduk: ebilmek ve ivermek daima bitişik yazılır; "mi" soru eki ayrı yazılır.
