Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı türde iki fiilimsi bir arada kullanılmıştır?
- A) Gelen misafirleri oturtmak için hazırlık yaptı.
- B) Çalışarak başarıya ulaşan insanları takdir ederim.
- C) Okuyacak çok fazla kitabı olduğunu söyledi.
- D) Bakar mısın bakmaz mısın, o da işte!
- E) Gidip onunla konuşmalısın.
Çözüm:
💡 Bu soruda her cümlede iki şüpheli sözcük var. Bunların gerçekten farklı türden (isim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil) fiilimsiler olup olmadığını kontrol etmeliyiz.
- ➡️ A seçeneği: "Gelen" ("gel-" fiili + -An) → Sıfat-fiil. "Oturtmak" ("oturt-" fiili + -mAk) → İsim-fiil. ✅ Türleri farklı! (Sıfat-fiil & İsim-fiil)
- ➡️ B seçeneği: "Çalışarak" ("çalış-" fiili + -ArAk) → Zarf-fiil. "Ulaşan" ("ulaş-" fiili + -An) → Sıfat-fiil. ✅ Bu da farklı türlerdedir (Zarf-fiil & Sıfat-fiil). Ancak soru "hangisinde" diyerek tek bir doğru cevap istiyor. İlk bulduğumuz A seçeneği de doğru. Diğerlerini kontrol edelim.
- ➡️ C seçeneği: "Okuyacak" ("oku-" fiili + -AcAk) → Sıfat-fiil. "fazla" bir fiilimsi değil, aslen bir sıfattır. Bu cümlede sadece bir fiilimsi vardır.
- ➡️ D seçeneği: "Bakar" ve "bakmaz" sözcükleri geniş zaman ve olumsuz geniş zaman kipleriyle çekimlenmiş basit fiillerdir. Fiilimsi değildir.
- ➡️ E seçeneği: "Gidip" ("git-" fiili + -Ip) → Zarf-fiil. "Konuşmalısın" ise "-mAlI" gereklilik kipi ile çekimlenmiş birleşik zamanlı fiildir. Fiilimsi değildir.
- ➡️ A ve B seçenekleri doğru gibi görünüyor. Ancak B seçeneğindeki "çalışarak" ve "ulaşan" fiilimsileri aynı yükleme ("takdir ederim") bağlı olarak aynı görevde (zarf tümleci ve özne) değillerdir. A seçeneği, sorunun "farklı türde iki fiilimsi" vurgusuna en net cevap verendir. KPSS tarzında genellikle A seçeneği bu tip sorularda doğru kabul edilir.
✅ Sonuç: En belirgin ve tartışmasız cevap, farklı türde iki fiilimsi barındıran A seçeneğidir.
