Soru:
Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi hem yapısal hem de içerik özellikleri bakımından bir tuyuğ örneğidir?
- A) Kar mı yağmış şu dağın başına / Ela gözlerine kurban olduğum / Süzgün süzgün bakışına / Gül yüzlerine kurban olduğum
- B) Bu dünyadan bir kişi göçmüş / Dünya için nedir önemi / İki kişi kalmış gönlümü / Birisi sen, birisi ben
- C) Aşk bir güneşe benzer / Aşkı olan gün görür / Aşkı olmayan kişi / Türab olup yel götürür
- D) Gönül gülistanında açılan bir gülsün / Seni sevmek imiş derdimin ilacı / O güzel bağında öten bir bülsün / Sensin benim kara sevdalı ilacım
Çözüm:
💡 Bu soruda tuyuğun tüm özelliklerini bir arada aramalıyız: 4 dize, 7'li hece ölçüsü, aaab kafiye şeması, hikmetli/öğretici konu.
- ➡️ Seçenekleri tek tek inceleyelim:
- A) 11'li hece ölçüsü ile yazılmıştır. Kafiye şeması abab'tır. Bu bir koşmadır, tuyuğ değildir.
B) Hece ölçüsü düzensizdir (7-8-8-7). Kafiye şeması aaxa'dır ve konu lirik aşktır, hikmetli değildir. Tuyuğ değildir.
C) Hece ölçüsü 7'li hecedir (7-7-7-7). Kafiye şeması "benzer/görür/götürür" -> "er/ür/ür" sesleriyle aaab'dir. Konu aşkın gücünü anlatan hikmetli bir konudur. Tüm özellikler tuyuğa uyar.
D) Hece ölçüsü 14'lüdür ve aruzla yazılmıştır. Bu bir gazeldir, tuyuğ değildir.
✅ Sonuç: Doğru cevap C seçeneğidir. Çünkü hem nazım birimi, hem ölçü, hem kafiye şeması hem de içerik bakımından tuyuğun tüm özelliklerini taşımaktadır.
