Soru:
Bir nefronda günde yaklaşık 180 litre birincil idrar oluştuğu bilinmektedir. Ancak günlük idrar miktarı ortalama 1,5 litredir. Bu durumun sebebi nedir? Hangi yapı ve olaylar bu farkı açıklar?
Çözüm:
💡 Bu durum, böbreklerdeki inanılmaz derecede etkili geri emilim mekanizmasından kaynaklanır.
- ➡️ Birincil İdrar Miktarı: Glomerulustaki yüksek basınç nedeniyle, günde yaklaşık 180 litre kan plazması süzülür ve birincil idrar oluşur. Bu sıvı, kanda bulunan su ve çözünmüş maddeleri (besinler, iyonlar, atıklar) içerir.
- ➡️ Geri Emilim Süreci: Birincil idrar, nefron kanallarından (özellikle proksimal tüp ve Henle kulpu) geçerken, vücut için hayati öneme sahip maddelerin neredeyse tamamına yakını geri emilir.
- Glikoz ve Amino Asitler: Proksimal tübülde %100'e yakını aktif taşıma ile geri emilir.
- Su: Osmoz ile büyük oranda (%99'dan fazlası) geri emilir. Su geri emilimi, proksimal tüpte, Henle kulpunun inen kolu ve toplama kanallarında gerçekleşir.
- İyonlar (Na⁺, Cl⁻, HCO₃⁻ vb.): Büyük çoğunluğu aktif ve pasif taşıma ile geri alınır.
- ➡️ Sonuç: Geri emilen su miktarı ≈ 180 L - 1,5 L = 178,5 litredir. Bu nedenle, süzülen sıvının %99'undan fazlası kan dolaşımına geri kazandırılırken, atık maddelerin yoğunlaştığı yaklaşık 1,5 litre son idrar oluşur.
✅ Bu mekanizma, vücudun su dengesini korumak ve değerli besinleri kaybetmemek için hayati öneme sahiptir.
