Soru:
İskandinavya'daki epirojenik yükselme ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Yükselme hızı, Baltık Denizi kıyılarında yılda yaklaşık 9 mm civarındadır.
- B) Yükselme, kıyı çizgisinin geri çekilmesine ve yeni adaların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
- C) Bu yükselme, Alp-Himalaya kıvrım kuşağındaki sıkışmadan kaynaklanmaktadır.
- D) Süreç, binlerce yıldır devam etmekte ve gelecekte de devam edeceği tahmin edilmektedir.
Çözüm:
🧐 Bu soruda, İskandinavya yükselmesi hakkındaki bilgilerimizi kontrol edip yanlış olanı bulmamız isteniyor. Analiz edelim:
- ➡️ Birinci adım: A seçeneği doğrudur. İskandinavya'nın en hızlı yükselen bölgesi (Bothnia Körfezi çevresi) için bu hız değeri doğru bir tahmindir.
- ➡️ İkinci adım: B seçeneği doğrudur. Kara yükseldikçe deniz geri çekilir, eski kıyı çizgileri karada kalır ve yeni kara parçaları (adalar) ortaya çıkar.
- ➡️ Üçüncü adım: C seçeneğini inceleyelim. İskandinavya yükselmesi, Alp-Himalaya kuşağı gibi levha çarpışmalarının (orojenez) neden olduğu yatay hareketlerden kaynaklanmaz. Tamamen dikey yönlü, izostatik bir dengelenme hareketidir.
- ➡️ Dördüncü adım: D seçeneği doğrudur. Süreç Holosen döneminden beri devam etmekte ve modellere göre yükselmenin binlerce yıl daha süreceği öngörülmektedir.
✅ Sonuç olarak, yanlış ifade C seçeneğidir, çünkü İskandinavya'nın yükselmesi levha tektoniği kaynaklı bir dağ oluşumu değil, epirojenik bir hareketttir.
