Soru:
İskandinavya'daki epirojenik yükselmenin sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
- A) Eski deniz tabanlarının karaya çıkması ve tarıma elverişli toprakların genişlemesi.
- B) Fiyort kıyı tipinin derinleşmesi ve daha dramatik bir görünüm kazanması.
- C) Kıyı şeridinde "saçaklı kıyı" (skärgård) adı verilen, binlerce küçük adadan oluşan bir manzara oluşması.
- D) Bölgedeki akarsu vadilerinin yükselmeye bağlı olarak derinleşerek kanyonlara dönüşmesi.
Çözüm:
🤔 Bu soru, epirojenik yükselmenin somut coğrafi sonuçlarını bilip bilmediğimizi test ediyor. Doğru olmayanı bulmalıyız.
- ➡️ Birinci adım: A seçeneği doğrudur. Yükselen eski deniz tabanları (örneğin Bothnia Körfezi çevresinde) verimli tarım arazilerine dönüşmüştür.
- ➡️ İkinci adım: B seçeneğini kontrol edelim. Fiyortlar, buzul aşındırmasıyla oluşmuş derin vadilerdir. Kara yükseldiğinde, bu vadiler ve içindeki su kütlesi de birlikte yükselir. Bu, fiyortların sığlaşmasına ve derinliklerinin azalmasına neden olur. Dolayısıyla "derinleşmesi" ifadesi yanlıştır.
- ➡️ Üçüncü adım: C seçeneği doğrudur. Yükselen kıyılarda, eski tepe ve kayalıklar adacıklara dönüşerek İsveç ve Finlandiya kıyılarında karakteristik olan "skärgård"ları oluşturur.
- ➡️ Dördüncü adım: D seçeneği mantıklıdır. Kara yükseldikçe, akarsuların aşındırma gücü (enerjisi) artar ve yataklarını daha derine kazarak genç vadi profilleri (kanyonlar) oluşturabilirler.
✅ Sonuç olarak, gösterilemeyecek ifade B seçeneğidir. Epirojenez fiyortları derinleştirmez, aksine onları yükselterek sığlaştırma eğilimindedir.
