Soru:
İskandinavya'nın yılda yaklaşık 1 cm yükseldiği gözlemlenmektedir. Bu yükselmenin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, epirojenik hareketin nedenlerini anlamamızı istiyor. İskandinavya yükselmesi, birincil olarak izostatik dengenin sağlanma süreci ile ilgilidir.
- ➡️ İlk Adım - Buzul Baskısı: Son Buzul Çağı'nda (Pleistosen) İskandinavya, kalınlığı 3 km'yi bulan devasa bir buzul tabakası ile kaplanmıştı. Bu buzul kütlesi, yerkabuğunu aşağıya doğru bastırmıştır.
- ➡️ İkinci Adım - Buzulların Erimesi: İklimin ısınmasıyla buzullar eridi ve üzerindeki ağırlık kalktı. Ancak, manto üzerindeki basınç azaldığı için bölge hafifledi.
- ➡️ Üçüncü Adım - İzostatik Denge Arayışı: Manto, plastik bir özelliğe sahiptir. Üzerindeki basınç azalınca, dengeyi tekrar sağlamak için yavaşça yukarıya doğru hareket eder. Bu, bir süngerin üzerindeki baskı kalktıktan sonra tekrar eski haline dönmesine benzetilebilir.
✅ Sonuç olarak, İskandinavya'nın yükselmesinin temel nedeni, buzul erimesi sonucu bozulan izostatik dengenin yeniden sağlanmaya çalışılmasıdır. Bu, yavaş ve düşey yönlü bir epirojenik harekettir.
