Soru:
Bir coğrafya öğrencisi, İskandinav Yarımadası'nda son 10.000 yılda yaklaşık 300 metreye varan bir yükselme gözlemlendiğini öğreniyor. Bu yükselmenin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Volkanik faaliyetler
- B) Kıtaların kayması
- C) Buzul sonrası izostatik denge
- D) Orojenez (dağ oluşumu) hareketleri
Çözüm:
💡 Bu soru, epirojenez kavramını ve İskandinavya örneğinin arkasındaki mekanizmayı anlamamızı istiyor. Adım adım ilerleyelim:
- ➡️ Birinci adım: Epirojenez, kıtaların geniş alanlarında gerçekleşen yavaş, düşey yönlü ve geniş ölçekli kabuk hareketleridir.
- ➡️ İkinci adım: İskandinavya, son Buzul Çağı'nda kalın bir buzul tabakasıyla kaplanmıştı. Bu buzul kütlesi, kara kabuğunu aşağıya doğru bastırmıştı.
- ➡️ Üçüncü adım: Buzullar eridikten sonra üzerindeki ağırlık kalkan kara kabuğu, manto üzerinde tekrar denge sağlamak için yükselmeye başladı. Bu sürece "buzul sonrası izostatik geri yaylanma" denir.
- ➡️ Dördüncü adım: Seçenekleri kontrol edelim. Volkanizma, kıtaların kayması veya dağ oluşumu bu yükselmenin birincil nedeni değildir. Temel neden, buzul erimesi sonucu oluşan izostatik dengedir.
✅ Sonuç olarak, doğru cevap C) Buzul sonrası izostatik denge'dir.
