Soru:
“Bazı insanlar çalışkandır.” önermesinin olumsuzu (değili) aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Hiçbir insan çalışkan değildir.
- B) Tüm insanlar çalışkan değildir.
- C) Bazı insanlar çalışkan değildir.
- D) Tüm insanlar çalışkandır.
- E) Çalışkan olan bazı insanlar değildir.
Çözüm:
💡 Bu bir tikel olumlu (Bazı S, P'dir) önermesinin olumsuzunu bulma sorusudur. Klasik mantıkta önermelerin olumsuzu alınırken nicelik ve nitelik değişir.
- ➡️ 1. Adım: Verilen önermeyi tanımlayalım. "Bazı insanlar çalışkandır" önermesi, tikel olumlu bir önermedir. Formülle gösterirsek: "Bazı S, P'dir."
- ➡️ 2. Adım: Bir önermenin olumsuzu, onun doğruluk değerini tam tersine çevirir. Tikel olumlunun olumsuzu, tümel olumsuz olur. Yani, "Bazı S, P'dir" önermesinin olumsuzu "Hiçbir S, P değildir" veya eş anlamlısı olan "Tüm S, P değildir" şeklindedir.
- ➡️ 3. Adım: Önermemize uygulayalım. S=insanlar, P=çalışkan olduğunda, olumsuzu: "Hiçbir insan çalışkan değildir" veya "Tüm insanlar çalışkan değildir" olur.
- ➡️ 4. Adım: Şıkları kontrol edelim. B seçeneği "Tüm insanlar çalışkan değildir" ifadesi, bulduğumuz sonuçla birebir örtüşmektedir.
✅ Sonuç: B şıkkıdır.
