Soru:
Matematik dersinde tahtaya problemi çözmek için kalkan Ayşe, problemi yanlış çözünce sınıftaki bazı öğrenciler gülmüştür. Ayşe bu durumdan sonra bir daha tahtaya kalkmak istememektedir. Öğretmen, Ayşe'nin bu isteksizliğini ortadan kaldırmak ve onu tekrar derse katılım konusunda cesaretlendirmek istemektedir.
Öğretmenin, Ayşe'nin "tahtaya kalkma" davranışını pekiştirmek için aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanması en etkili olur?
- A) Ayşe'yi bir daha tahtaya kaldırmamak
- B) Ayşe'ye, tahtaya kalktığında çok kolay ve basit sorular sormak
- C) Ayşe tahtaya kalktığında, çözümünden bağımsız olarak gayretini övmek
- D) Sınıfa, birbirlerine gülmemeleri gerektiğini tekrar hatırlatmak
- E) Ayşe'yi, tahtaya kalkmadığı için sözlü notundan puan kırmakla uyarmak
Çözüm:
💡 Bu soruda amaç, istenmeyen bir durum (çekingenlik) sonrası istenen davranışı (tahtaya kalkma) tekrar ortaya çıkarmaktır.
- ➡️ 1. Adım: Hedef Davranışı Belirleyelim. Hedef, Ayşe'nin "tahtaya kalkma" davranışıdır. Bu davranışı pekiştirmek istiyoruz.
- ➡️ 2. Adım: Pekiştirme Türünü Seçelim. Ayşe utangaç ve cesareti kırılmış durumda. Onun için en etkili pekiştireç, sosyal bir pekiştireç olan "övgü" olacaktır. Övgü, özgüvenini tazeleyecek ve davranışı tekrarlama olasılığını artıracaktır.
- ➡️ 3. Adım: Seçenekleri İnceleyelim.
A) İstenen davranışı söndürür. Yanlış.
B) Kolay sorular sormak bir yöntem olabilir ancak asıl pekiştireç "soru" değil, öğretmenin tepkisidir. En doğrudan ve güçlü pekiştireç değildir.
C) Doğru! Davranışın kendisini (tahtaya kalkma çabasını), sonucundan bağımsız olarak övmek, içsel motivasyonu ve özgüveni artırır. Bu, "davranışa odaklı pekiştirme"dir.
D) Bu, sınıfın davranışını düzenlemeye yöneliktir. Ayşe'nin davranışını doğrudan pekiştirmez.
E) Bu, cezalandırmadır ve Ayşe'nin tahtaya kalkma korkusunu daha da artırabilir.
✅ Doğru cevap: C şıkkıdır. (Olumlu Pekiştirme - Sosyal Pekiştireç)
