Soru:
5. sınıf öğrencisi Can, İngilizce derslerinde öğretmenin sorusuna cevap vermek için parmak kaldırmak yerine, yüksek sesle bağırarak cevap vermektedir. Öğretmen, bu istenmeyen davranışı değiştirmek için bir plan yapmıştır. Planına göre, Can bağırdığında onu hiçbir şekilde görmezden gelecek, ancak parmak kaldırdığında hemen söz hakkı verip onu övecektir.
Öğretmenin bu planında, istenmeyen davranışa (bağırarak konuşma) müdahale etmek için hangi iki yöntemi birlikte kullandığı söylenebilir?
- A) Söndürme - Olumlu Pekiştirme
- B) Mola - Sembolik Ödül
- C) Söndürme - Olumsuz Pekiştirme
- D) Davranışı Tersine Çevirme - Söndürme
- E) Söndürme - Premack İlkesi
Çözüm:
💡 Soru, bir müdahale planında kullanılan iki farklı yöntemi sormaktadır. Adımları takip edelim.
- ➡️ 1. Adım: İstenmeyen Davranışa Yapılanı Belirleyelim. "Can bağırdığında onu hiçbir şekilde görmezden gelecek." Bu, davranışı pekiştiren ilginin ortadan kaldırılmasıdır. Bu yöntemin adı SÖNDÜRME'dir.
- ➡️ 2. Adım: İstenen Davranışa Yapılanı Belirleyelim. "Parmak kaldırdığında hemen söz hakkı verip onu övecek." Burada, istenen davranışın (parmak kaldırma) hemen ardından hoş bir uyaran (söz hakkı + övgü) verilmektedir. Bu, OLUMLU PEKİŞTİRME'dir.
- ➡️ 3. Adım: İkili Yöntemi Eşleştirelim. Öğretmen, istenmeyen davranış için Söndürme, istenen davranış için ise Olumlu Pekiştirme yöntemini aynı anda kullanmaktadır. Bu, davranış değiştirmede oldukça etkili ve yaygın bir stratejidir.
- ➡️ 4. Adım: Diğer Seçenekleri Eleyelim.
B) Mola ve Sembolik Ödül kullanılmamıştır.
C) Olumsuz pekiştirme, hoş olmayan bir durumu ortadan kaldırmaktır. Burada böyle bir durum yok.
D) "Davranışı Tersine Çevirme" bu bağlamda doğru bir terim değildir.
E) Premack İlkesi (önce iş, sonra oyun) burada geçerli değildir.
✅ Doğru cevap: A şıkkıdır. (Söndürme + Olumlu Pekiştirme)
