Soru:
Bir öğretmen, öğrencisi Efe'nin derste kalemini sürekli tıklatarak dersi böldüğünü fark etmiştir. Öğretmen, Efe'yi uyarmak yerine, tıklatma sesi kesilince Efe'ye dönüp "Sessiz çalışman çok güzel, Efe" demiş ve bu durum birkaç kez tekrarlanınca Efe'nin kalem tıklatma davranışı azalmıştır.
Bu durum, aşağıdaki istenmeyen davranışa müdahale yöntemlerinden hangisine bir örnektir?
- A) I. Tür Ceza
- B) Söndürme
- C) Mola
- D) Ayrımlı Pekiştirme
- E) Düzeltme
Çözüm:
💡 Bu soruda öğretmenin yaklaşımını dikkatle analiz etmek gerekiyor.
- ➡️ 1. Adım: Öğretmen Ne Yapmış? Öğretmen, istenmeyen davranışın (tıklatma) kendisine değil, istenen davranışın (sessiz çalışma) zıttına odaklanmıştır. Yani, istenmeyen davranışın olmadığı/kesildiği anları yakalayıp onu pekiştirmiştir.
- ➡️ 2. Adım: Yöntemi Tanımlayalım. Bu teknik, "ayrımlı pekiştirme" türlerinden biridir. Özellikle, "Ayırmalı Pekiştirme - Diğer Davranışlar (DRO)" olarak adlandırılır. DRO'da, belirli bir süre boyunca hedef alınan istenmeyen davranışın sergilenmemesi pekiştirilir. Burada hedef, "kalem tıklatmama"dır ve bu davranış övülmüştür.
- ➡️ 3. Adım: Seçenekleri Değerlendirelim.
A) I. Tür Ceza: Hoş olmayan bir uyaran vermek. Burada ceza yok, pekiştirme var.
B) Söndürme: Pekiştireci çekmek. Burada pekiştireç (övgü) veriliyor.
C) Mola: Ortamdan uzaklaştırma yok.
D) Ayrımlı Pekiştirme: Doğru! Öğretmen, davranışlar arasında ayrım yapmış, sadece istenen (veya istenmeyenin olmadığı) durumu pekiştirmiştir.
E) Düzeltme: Davranışın yol açtığı zararı gidermek (örneğin, dökülen suyu silmek). Burada böyle bir durum yok.
✅ Doğru cevap: D şıkkıdır. (Ayrımlı Pekiştirme - Diğer Davranışlar - DRO)
