Soru:
Bir deney tüpünde bulunan bir disakkarit çözeltisine Benedikt çözeltisi ekleniyor ve ısıtılıyor. Çözeltide kırmızı renkli bir çökelek (Cu₂O) oluşuyor. Buna göre, bu disakkarit aşağıdakilerden hangisi olabilir?
- A) Maltoz
- B) Laktoz
- C) Sükroz
- D) Maltoz veya Laktoz
Çözüm:
💡 Benedikt çözeltisi, indirgen şekerlerin varlığını test etmek için kullanılır. İndirgen şekerler, serbir yarı asetal hidroksil grubu (-OH) içeren şekerlerdir. Bu grup, Cu²⁺ iyonlarını Cu⁺ durumuna indirgeyerek kırmızı renkli bakır(I) oksit (Cu₂O) çökeleği oluşturur.
- ➡️ Maltoz: Glikoz + Glikoz. İki glikoz birimi birbirine α-1,4 glikozit bağı ile bağlanmıştır. Bu bağ, ikinci glikoz biriminde serbest bir yarı asetal hidroksili kalmasına izin verir. Bu nedenle maltoz bir indirgen şekerdir.
- ➡️ Laktoz: Galaktoz + Glikoz. Galaktoz ve glikoz β-1,4 glikozit bağı ile bağlanmıştır. Bu bağ, glikoz birimindeki yarı asetal hidroksilinin serbest kalmasını sağlar. Bu nedenle laktoz da bir indirgen şekerdir.
- ➡️ Sükroz: Glikoz + Fruktoz. Glikozun yarı asetal hidroksili ile fruktozun yarı ketal hidroksili birbirine bağlanır (1-2 glikozit bağı). Bu nedenle sükrozda serbest yarı asetal/ketal hidroksili YOKTUR. Sükroz indirgen olmayan bir şekerdir.
✅ Soruda kırmızı çökelek oluştuğuna göre, disakkarit indirgen özellik göstermelidir. Bu durumda cevap, hem maltoz hem de laktoz olabileceği için D) Maltoz veya Laktoz'dur.
