Soru:
Tanzimat ve Islahat Fermanları'nın hukuk sistemi ve yargılama usulleri üzerindeki etkileri ve getirdikleri düzenlemeler açısından karşılaştırınız.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için her iki fermanın adalet ve mahkeme sistemine dair maddelerini incelemeliyiz.
- ➡️ Tanzimat Fermanı: Hukuk alanında daha çok prensipler ortaya koyar.
- ✅ Kanun önünde eşitlik ilkesini getirir.
- ✅ Yargılamasız kimsenin cezalandırılamayacağını ve mahkemelerin açık olacağını hükme bağlar.
- ✅ Ancak, karma davalar için karma mahkemeler kurulması fikri bu fermanla gelişmiş olsa da, somut ve kapsamlı bir hukuk birliği sağlayamamıştır.
- ➡️ Islahat Fermanı: Hukuk alanında çok daha somut ve uygulamaya yönelik adımlar atar.
- ✅ Karma ticaret mahkemelerinin kurulmasını kesin olarak hükme bağlar.
- ✅ Gayrimüslimlerin de Müslümanlar gibi şahitlik yapabilmesini kabul eder, böylece yargılamada eşitliği pratiğe döker.
- ✅ Ceza ve ticaret hukukunda laik düzenlemeler yapılmasının yolunu açar, bu da hukuk birliğine (kanunlaştırma hareketlerine) giden süreci hızlandırmıştır.
✅ Sonuç: Tanzimat Fermanı hukuki eşitlik için zemin hazırlarken, Islahat Fermanı bu eşitliği somut mahkeme düzenlemeleri ve şahitlik kurallarıyla uygulamaya koymuştur.
